ks. prof. Tomasz Jelonek (biblista)

Leksykon wszystkich postaci biblijnych

Biblia jest szczególnym fenomenem kulturowym. Z jednej strony jest księgą religijną żydów i chrześcijan, w ramach tych religii się zrodziła i dla wyznawców tych religii stanowi słowo Boże do nich skierowane. Równocześnie jest to Księga należąca do całej ludzkiej kultury. W procesie swego powstawania w pełni korzystała z osiągnięć wszystkich cywilizacji, wśród których jej autorom przyszło przebywać. Złożone dzieje Izraela, a potem rodzącego się chrześcijaństwa sprawiły, że tych cywilizacji, które swoje osiągnięcia ofiarowały Biblii było bardzo wiele. Od nich autorzy biblijni przejęli jeden z największych wynalazków, jakim było pismo alfabetyczne, a także sposoby zapisywania na kamieniu, tabliczkach glinianych, papirusie i pergaminie. Od nich przejmowali sposoby wyrażania myśli, a więc gatunki literackie, ale także obrazy i idee pozwalające wyrazić właściwą myśl, chociaż tu trzeba podkreślić, że ta właściwa Biblii myśl wykazywała szczególną oryginalność. Biblia wyrosła z ludzkiej kultury, chociaż wielorako ją równocześnie przerosła. A kiedy zaistniała dla wielu przyjmujących ją za dar Boga, stała się szczególnym przedmiotem zainteresowania, które przejawiło się w tym, że spośród wszystkich ksiąg Biblia stała się najbardziej poczytna. To z kolei przełożyło się na niezliczone inspiracje, przez które Biblia znów weszła w ramy ludzkiej kultury. Weszła niesłychanie głęboko w literaturę, sztukę, formowaniu postaw społecznych i wiele innych dziedzin ludzkiej kultury.

            To wszystko sprawia, że treścią Biblii zainteresowani są nie tylko ci, dla których jest ona wartością religijną, listem Boga do nich skierowanym – jak to pięknie określili Ojcowie Kościoła, ale także inni, którzy szukają w niej różnych wartości.

Biblia jako całość jest księgą, która przedstawia dzieje zbawienia, szczególną religijną interpretacją historii człowieka od stworzenia świata do powtórnego przyjścia Chrystusa na końcu świata. I chociaż nie jest to historia, która odpowiadałaby współczesnemu rozumieniu historii, wypracowanemu przez naukową metodologię, to jednak jak każda historia opowiada o faktach i o ludziach, którzy są ich bohaterami. Poznawanie Biblii wymaga zapoznania się z tymi postaciami

            Wydawnictwo Petrus  wydało Leksykon wszystkich postaci biblijnych, który w przedstawionym wyżej zadaniu może stać się prawdziwą, a czasami nieodzowną pomocą.

            Jej poważnym atutem jest najpierw znany autor, Pius Czesław Bosak, który od dawna zajmuje się problematyką postaci biblijnych i na ten temat wiele już opublikował. Ten prawdziwy znawca tematu podsumował swoje osiągnięcia, zawierając je w jednym woluminie, obszernym (1640 stron), ale zwartym i syntetycznym, ułatwiającym bezpośredni kontakt z bogatą treścią.

Jeżeli mówimy o książce, to zanim ją otworzymy, aby zapoznać się z jej najważniejszą treścią i jej układem, trzeba podkreślić stronę zewnętrzną. Książka jest obszerna, wynika to z założeń redakcyjnych, ale jej ozdobą jest strona edytorska. To pozycja, którą z prawdziwą satysfakcją bierze się do ręki i choć czuje się jej ciężar, przede wszystkim zachwyca swym pięknem zewnętrznym i elegancją. To książka, którą będzie warto postawić na poczesnym miejscu w swojej bibliotece, aby była jej ozdobą, choć to jeszcze nie jest najważniejsze w ocenie tej pozycji.

Jej zasadniczą wartością jest zawartość treściowa, objaśnia bowiem wszystkie postaci, o których czytamy w Biblii, zarówno konkretne osoby, jak i nazwy zbiorowe oraz imiona symboliczne. Poszczególne hasła ułożono w porządku alfabetycznym. Tytułem hasła jest kolejne z omawianych imion. Ponieważ imiona biblijne zazwyczaj posiadają określone znaczenie, więc ono zostało podane na początku, po czym wyjaśnione zostało pochodzenie danego imienia, w tym wypadku z uwzględnieniem innych form językowych.

Kolejną informacją jest liczba, podana w nawiasie kwadratowym, oznaczająca ilość wystąpień imienia rozważanej postaci w tekście biblijnym. Dane encyklopedyczne o danej postaci uzupełniają całość hasła.

Tak skonstruowany leksykon jest bogatą skarbnicą wiedzy, a zarazem kopalnią informacji, które ułatwiają czytanie i rozumienie tej Księgi, o której powiedzieliśmy wyżej, że jest zarówno księgą religijna, jak i księgą należącą do całej ludzkiej kultury. Stąd omawiana pozycja może w różnym zakresie służyć poszukującym interesujących ich informacji. Odnalezienie ich ułatwia umieszczony na końcu skorowidz imion i nazw.

Opracowanie tak obszernego i gruntownego dzieła wymagało posługiwania się bardzo rozległą bibliografią. Autor celowo pomija jej ukazanie w tym wydaniu, aby całość pozostała podręczna. Mimo jej dwukilogramowego ciężaru można ją wziąć do ręki - co dzięki wartościom edytorskim łączy się prawdziwą satysfakcją i swobodnie korzystać. Powiększenie tomu o nawet wybraną literaturę, uczyniłoby ją o wiele mniej dostępną w częstym korzystaniu, do którego jest przeznaczona.

Należy zatem na końcu podziękować Wydawnictwu i Autorowi i cieszyć się, że w naszym Mieście ukazała się tak wspaniała pozycja wydawnicza.